Menselijk lichaam en geneeskunde

In de middeleeuwen en de periode daarna waren kruiden- en plantenboeken – boeken over de medische werking van kruiden en planten – populair. In de loop der tijd nam de kennis over het menselijk lichaam en de werking van kruiden en medicijnen toe. De ontwikkeling van wetenschap en techniek zorgde ervoor dat het steeds beter mogelijk werd om allerlei objecten in detail te bestuderen en in kaart te brengen. Zo verschenen er medische boeken en anatomische atlassen, over de bouw van het menselijk lichaam.

In de beginjaren van de Nijmeegse Universiteitsbibliotheek waren (particuliere) schenkers van boeken van onschatbare waarde voor de collectie oude drukken. Zo legde de Boxmeerse arts dr. F.J. Nuyens met zijn schenkingen de basis van de collectie oude geneeskundige werken.

Anatomie van de mens

Jules Cloquet (1790 – 1883) bracht tussen 1821 en 1831 de meerdelige Anatomie l’homme uit. Het was de eerste anatomische atlas waarin afbeeldingen op een andere dan de gebruikelijke manier waren gedrukt: door middel van lithografie. Voor die tijd bevatten anatomische atlassen afdrukken van afbeeldingen die in metalen platen waren gegraveerd. Deze gravures maakten plaats voor een nieuwe techniek, de steendruk. Daarbij werd gebruikgemaakt van een afbeelding die op kalksteen was aangebracht. Die werd geïnkt en met een pers overgebracht op papier. Jules Croquet was zelf in de leer geweest bij zijn vader, een kunstenaar en graveur, voordat hij medicijnen ging studeren. Samen met zijn zus schetste hij zo’n 150 afbeeldingen (de helft) voor zijn anatomische atlas, die vervolgens door anderen op kalksteen werden overgebracht. Samen met de nieuwe techniek van de steendruk maken de originele afbeeldingen de anatomische atlas uniek.